Θεμιτό είναι νομίζω αυτή τη στιγμή, να επιχειρήσουμε μια προσέγγιση στις διαφορές του κ. Μήτρου με τον Τσεβά και αν είναι δυνατόν να προχωρήσουμε μερικά βήματα παραπέρα. Προσωπικά δεν είμαι ιστορικός, γι' αυτό θα προσπαθήσω να θέσω κάποια ερωτήματα σαν απλός άνθρωπος.
Έχουμε παρακολουθήσει μέχρι τώρα, την διήγηση του Τσεβά για την μάχη και την διήγηση του κ. Μήτρου που δεν έμεινε μόνο στην καταγραφή του γεγονότος, αλλά επιχείρησε μια βαθύτερη διείσδυση στο θέμα. Η τοποθέτηση του κ. Μήτρου, παρότι πολύ ενδιαφέρουσα, έχει σημαντικές διαφορές με αυτή του Τσεβά και καλό είναι να παραμείνουμε λίγο σ' αυτές τις διαφορές και να προσπαθήσουμε να τις εξετάσουμε και να τις αξιολογήσουμε.
Η πρώτη λοιπόν, σημαντική διαφορά βρίσκεται στο εξής απόσπασμα:
''...αφού αντιλήφθηκε αιφνιδίως την παρουσία του Οθωμανικού στρατού σε κοντινή απόσταση, και συγκεκριμένα στο σημερινό κεντρικό δρόμο Θηβών-Λιβαδειάς, αποφάσισε κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες να το προσελκύσει σε μάχη...''
Εδώ ο κ. Μήτρου, σε αντίθεση με τον Τσεβά, αναφέρει ότι ο Σκουρτανιώτης, επέλεξε ο ίδιος να προσελκύσει τους Τούρκους σε μάχη και υπαινίσσεται ότι όλα αυτά -η πρώτη αποσπασματική μάχη και η επιμονή του Δρίτσουλα να διεξαχθεί η μάχη στην Αγία Σωτήρα- είναι μυθεύματα του Τσεβά που ως μετέπειτα ιστορικός ήταν ''αποδέκτης μιας μεροληπτικής πληροφόρησης από συμπατριώτες του Σκουρτανιώτη που σκοπό είχαν να μεταφέρουν τη κύρια ευθύνη του δράματος σε άλλο πρόσωπο'' (Δρίτσουλα). Μυθεύματα κατά τον κ. Μήτρου, τα οποία σκοπό είχαν να άρουν από τον Σκουρτανιώτη την ευθύνη μιας, όπως αποδείχτηκε, μάταιης και καταστροφικής μάχης.
Εδώ ο κ. Μήτρου, σε αντίθεση με τον Τσεβά, αναφέρει ότι ο Σκουρτανιώτης, επέλεξε ο ίδιος να προσελκύσει τους Τούρκους σε μάχη και υπαινίσσεται ότι όλα αυτά -η πρώτη αποσπασματική μάχη και η επιμονή του Δρίτσουλα να διεξαχθεί η μάχη στην Αγία Σωτήρα- είναι μυθεύματα του Τσεβά που ως μετέπειτα ιστορικός ήταν ''αποδέκτης μιας μεροληπτικής πληροφόρησης από συμπατριώτες του Σκουρτανιώτη που σκοπό είχαν να μεταφέρουν τη κύρια ευθύνη του δράματος σε άλλο πρόσωπο'' (Δρίτσουλα). Μυθεύματα κατά τον κ. Μήτρου, τα οποία σκοπό είχαν να άρουν από τον Σκουρτανιώτη την ευθύνη μιας, όπως αποδείχτηκε, μάταιης και καταστροφικής μάχης.
Σε κάποιο άλλο σημείο ο κ. Μήτρου λέει:
''...Η ίδια διάψευση ήρθε και από άλλους απομνημονευματογράφους της εποχής, ενώ η βασικότερη –ασυνείδητα προέκυψε- από τον ίδιο τον συγγραφέα, αφού ισχυριζόταν πως η ομάδα του Σκουρτανιώτη παρακολουθούσε επί βδομάδες (!) τις κινήσεις των Τούρκων...''
για να δηλώσει πως ο Τσεβάς ασυνείδητα διέψευσε τον ίδιο του τον εαυτό γράφοντας πως οι κινήσεις των Τούρκων παρακολουθούνταν από τον Σκουρτανιώτη.
Το τελευταίο όμως σημαίνει, πως και ο κ. Μήτρου συμφωνεί ότι πράγματι ο Σκουρτανιώτης παρακολουθούσε τις κινήσεις των Τούρκων. Mε το να αποδεχθεί την θεωρία της προσέλκυσης σε μάχη, αυτόματα αποδέχεται και το ότι ο Σκουρτανιώτης παρακολουθούσε τους Τούρκους. Γιατί όμως, από τη στιγμή που ο κ. Μήτρου έχει ήδη αποδεχθεί την θεωρία της εκούσιας προσέλκυσης και της παρακολούθησης, αναφέρει στην διήγησή του το εξής:
''...αφού αντιλήφθηκε αιφνιδίως την παρουσία του Οθωμανικού στρατού σε κοντινή απόσταση, και συγκεκριμένα στο σημερινό κεντρικό δρόμο Θηβών-Λιβαδειάς, αποφάσισε κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες να το προσελκύσει σε μάχη...'';
Γιατί χρησιμοποιεί αυτό το ''αιφνιδίως'';
Από τη στιγμή που ο Σκουρτανιώτης, παρακολουθούσε καιρό τους Τούρκους δε θα έπρεπε σε καμία περίπτωση να αιφνιδιαστεί από κείνους και να συρθεί αναγκαστικά σε μάχη. Οπότε, πάντα σύμφωνα με την θεωρία του κ. Μήτρου, η λέξη ''αιφνιδίως'' είναι άκαιρη. Αν δεχθούμε την θεωρία του, θα πρέπει να λάβουμε υπ' όψη και το ότι ο Σκουρτανιώτης είχε ειδοποιήσει τους χωρικούς να απομακρυνθούν. Γιατί απομακρύνει τον άμαχο πληθυσμό από τη περιοχή ο καπετάνιος; Μήπως αυτό σημαίνει ότι προτίθεται άμεσα να δώσει μάχη;;;
Ας επιμείνουμε λίγο εδώ.
Από τη στιγμή που θα δεχθούμε ότι ο οπλαρχηγός απομακρύνει τους κατοίκους, θα πρέπει να αναρωτηθούμε για ποιους λόγους μπορεί να το κάνει. Ο ένας είναι να θέλει να τους προστατέψει από τις ''λεηλασίες'' του τούρκικου στρατού.
Ας επιμείνουμε λίγο εδώ.
Από τη στιγμή που θα δεχθούμε ότι ο οπλαρχηγός απομακρύνει τους κατοίκους, θα πρέπει να αναρωτηθούμε για ποιους λόγους μπορεί να το κάνει. Ο ένας είναι να θέλει να τους προστατέψει από τις ''λεηλασίες'' του τούρκικου στρατού.
Εδώ βέβαια μπαίνει ένα ερώτημα.
Κατά πόσο τακτικός στρατός -που ακόμα θεωρεί την Βοιωτία επαρχία του- προβαίνει σε λεηλασίες των κατοίκων του, άρα φιλήσυχων πολιτών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας; Ποιος τακτικός στρατός θα προέβαινε ποτέ σε λεηλασίες των υποτιθέμενων πολιτών του; Είναι τουλάχιστον οξύμωρο κάτι τέτοιο. Πράγματι λοιπόν γίνονταν λεηλασίες από τον τακτικό τούρκικο στρατό στους Έλληνες υπηκόους της Οθωμανικής αυτοκρατορίας ή αυτός είναι ένας μύθος που σκοπό είχε να εξεγείρει το πληθυσμό εναντίον τους; Αφήνω αυτό το ερωτηματικό να αιωρείται και μένω στο γεγονός ότι ο Σκουρτανιώτης απομάκρυνε τον άμαχο πληθυσμό. Μήπως λοπόν τους απομάκρυνε επειδή είχε αποφασίσει μάχη και δεν ήθελε σε ικανή ακτίνα δράσης να υπάρχουν άμαχοι και γυναικόπαιδα; Η μήπως ήθελε να χτυπήσει άτακτα τους Τούρκους, να τους πλήξει καίρια με αντάρτικο και να εξαφανιστεί; Μήπως γι' αυτό απομάκρυνε τους κατοίκους, φοβούμενος τυχόν αντίποινα σε βάρος τους;
Ο Σκουρτανιώτης πάντως, δεν έφυγε από τα Δερβενοχώρια για να παρακολουθήσει μόνο τους Τούρκους. Έφυγε για να τους πλήξει. Ο Σκουρτανιώτης -και εδώ δε νομίζω να διαφωνεί κανένας- βρίσκεται κοντά στο Μαυρομάτι για να δώσει μάχη. Το θέμα είναι το πότε. Το θέμα είναι αν αιφνιδιάστηκε μπροστά στους Τούρκους και αναγκάστηκε να δώσει μάχη ή πράγματι προκάλεσε ο ίδιος τη μάχη του Μαυροματίου. Αυτό είναι το ερώτημα.
Ας προχωρήσουμε.
Ποιος νοήμων άνθρωπος και ικανός στρατιωτικός, με εμπειρία τεσσάρων χρόνων στο πόλεμο, παρακολουθεί τους Τούρκους, εφόσον τους παρακολουθεί γνωρίζει ότι στη περιοχή βρίσκονται γύρω στους 800 και αποφασίζει να δώσει μάχη, έχοντας μονάχα μαζί του 45 ανθρώπους και λίγα πυρομαχικά;
Ουδείς!
Ουδείς δεν αποφασίζει κάτι τέτοιο, εκτός κι αν έχει χάσει τα λογικά του. Αλλά και τα λογικά του να έχει χάσει, έχει πρωτοπαλίκαρα να τον βάλουν στη θέση του σε μια τέτοια περίπτωση. Ο Σκουρτανιώτης όμως δεν είχε χάσει τα λογικά του. Ίσως πράγματι, οι συντοπίτες του καπετάνιου και ο Τσεβάς προσπάθησαν να προφυλάξουν τον αρχηγό και μετέφεραν υποσυνείδητα την ευθύνη στον Δρίτσουλα. Ας το δεχτούμε. Ας δεχτούμε πως όλα αυτά περί Δρίτσουλα είναι μυθεύματα. Αλλά κι αν ακόμη υποθέσουμε πως δεν συνέβη η πρώτη αποσπασματική μάχη, ή ότι ο Δρίτσουλας δεν επέμενε να συγκρουστούν στην Αγία Σωτήρα, γεγονός είναι ότι η μάχη έγινε και θα πρέπει να μας απασχολήσει το γιατί.
Προσωπικά πιστεύω ότι ο Σκουρτανιώτης είχε γνώση μόνο για την παρουσία των 200 Τούρκων στην περιοχή. Ίσως αυτούς μονάχα παρακολουθούσε, μη γνωρίζοντας ότι στη περιοχή ενδεχομένως να προσήλθαν ξαφνικά, άλλοι 600 πεζοί και ιππείς. Γνωρίζοντας μονάχα την παρουσία των 200, ναι θα μπορούσε να τους προσελκύσει σε μάχη, αναμένοντας βέβαια και την βοήθεια που γυρεύει με τους 4 αγγελιοφόρους.
Ο Σκουρτανιώτης πάντως, δεν έφυγε από τα Δερβενοχώρια για να παρακολουθήσει μόνο τους Τούρκους. Έφυγε για να τους πλήξει. Ο Σκουρτανιώτης -και εδώ δε νομίζω να διαφωνεί κανένας- βρίσκεται κοντά στο Μαυρομάτι για να δώσει μάχη. Το θέμα είναι το πότε. Το θέμα είναι αν αιφνιδιάστηκε μπροστά στους Τούρκους και αναγκάστηκε να δώσει μάχη ή πράγματι προκάλεσε ο ίδιος τη μάχη του Μαυροματίου. Αυτό είναι το ερώτημα.
Ας προχωρήσουμε.
Ποιος νοήμων άνθρωπος και ικανός στρατιωτικός, με εμπειρία τεσσάρων χρόνων στο πόλεμο, παρακολουθεί τους Τούρκους, εφόσον τους παρακολουθεί γνωρίζει ότι στη περιοχή βρίσκονται γύρω στους 800 και αποφασίζει να δώσει μάχη, έχοντας μονάχα μαζί του 45 ανθρώπους και λίγα πυρομαχικά;
Ουδείς!
Ουδείς δεν αποφασίζει κάτι τέτοιο, εκτός κι αν έχει χάσει τα λογικά του. Αλλά και τα λογικά του να έχει χάσει, έχει πρωτοπαλίκαρα να τον βάλουν στη θέση του σε μια τέτοια περίπτωση. Ο Σκουρτανιώτης όμως δεν είχε χάσει τα λογικά του. Ίσως πράγματι, οι συντοπίτες του καπετάνιου και ο Τσεβάς προσπάθησαν να προφυλάξουν τον αρχηγό και μετέφεραν υποσυνείδητα την ευθύνη στον Δρίτσουλα. Ας το δεχτούμε. Ας δεχτούμε πως όλα αυτά περί Δρίτσουλα είναι μυθεύματα. Αλλά κι αν ακόμη υποθέσουμε πως δεν συνέβη η πρώτη αποσπασματική μάχη, ή ότι ο Δρίτσουλας δεν επέμενε να συγκρουστούν στην Αγία Σωτήρα, γεγονός είναι ότι η μάχη έγινε και θα πρέπει να μας απασχολήσει το γιατί.
Προσωπικά πιστεύω ότι ο Σκουρτανιώτης είχε γνώση μόνο για την παρουσία των 200 Τούρκων στην περιοχή. Ίσως αυτούς μονάχα παρακολουθούσε, μη γνωρίζοντας ότι στη περιοχή ενδεχομένως να προσήλθαν ξαφνικά, άλλοι 600 πεζοί και ιππείς. Γνωρίζοντας μονάχα την παρουσία των 200, ναι θα μπορούσε να τους προσελκύσει σε μάχη, αναμένοντας βέβαια και την βοήθεια που γυρεύει με τους 4 αγγελιοφόρους.
Θα πρέπει βέβαια να πούμε εδώ, πως λίγοι ρίχνονται σε μια τέτοια μάχη προσμένοντας σε επικουρία για να νικήσουν. Για να προκαλέσει κάποιος μια τέτοια μάχη, θα πρέπει να διαθέτει τη πίστη πως μπορεί να νικήσει με τις δικές του μονάχα δυνάμεις και ας έρθει τελικά βοήθεια. Ποτέ δε δίνεις μία μάχη ελπίζοντας σε βοήθειες για να νικήσεις, εκτός κι αν εγκλωβιστείς. Και ο Σκουρτανιώτης δεν είχε εγκλωβιστεί. Ακόμα και τη τελευταία στιγμή, αυτός και οι άτακτοί του, είχαν τη δυνατότητα να διαφύγουν. Αυτό έκαναν μέχρι τότε. Αντάρτικο. Που σημαίνει χτυπώ και εξαφανίζομαι. Γίνομαι αόρατος. Τους ήταν πολύ εύκολο να διαφύγουν, ακόμη και τη τελευταία στιγμή. Ήταν ρουτίνα κάτι τέτοιο για ένα σώμα ατάκτων της εποχής.
Ο Σκουρτανιώτης λοιπόν, επέλεξε να πολεμήσει με 200 Τούρκους ελπίζοντας πως θα κερδίσει με τις δικές του δυνάμεις. Το να κερδίσει 200 Τούρκους, δεν ήταν καθόλου ασήμαντο, ούτε ευκαταφρόνητο για κείνον, τη συγκεκριμένη στιγμή. Με λίγα λόγια, ο Σκουρτανιώτης επέλεξε να συγκρουστεί, γιατί είχε ανάγκη από μια μεγάλη νίκη την ώρα εκείνη. Και αυτό ήταν το μεγάλο του μειονέκτημα. Μετά από τέσσερα χρόνια προσφοράς, μετά από τέσσερα χρόνια που ζει και προσφέρει κάτω από τη σκιά του Διάκου, του Ανδρούτσου και του Γκούρα, η κυβέρνηση τελικά τον ορίζει αρχηγό στην ανατολική Στερεά. Είναι για κείνον η μεγάλη στιγμή! Για πρώτη φορά αφήνει τα Δερβενοχώρια και θέλει να αποδείξει σε όλους (όχι μόνο στη κυβέρνηση αλλά και στους άλλους οπλαρχηγούς) πως δίκαια έγινε αρχηγός. Ο Σκουρτανιώτης έχει ανάγκη από μια μεγάλη νίκη και την επιζητά με κάθε τρόπο. Αυτό είναι και το μεγάλο του μειονέκτημα. Εδώ μπορεί να έχει δίκιο ο κ. Μήτρου. Μπορεί να μην ήθελε ο Δρίτσουλας περισσότερο από τον αρχηγό αυτή τη μάχη. Η μπορεί να την ήθελαν και οι δύο το ίδιο. Και το ότι έστειλε αγγελιοφόρους προς τα 4 σημεία του ορίζοντα, δε σημαίνει μόνο πως τους περιμένει ''να τους βοηθήσουν η να τους θάψουν'' Δε ξέρουμε αν όντως ο αρχηγός μίλησε πραγματικά έτσι ή αυτή η φράση μπήκε από την παράδοση και τους ιστορικούς στο στόμα του εκ των υστέρων σαν ένα λουλούδι-στόλισμα στο ρομαντικό δράμα. Ο αρχηγός δε περιμένει μόνο βοήθεια από τους πολεμιστές της Βοιωτίας. Δίνει μία μάχη με 200 Τούρκους για να νικήσει και το κάλεσμα είναι ενωτικό. Περιμένει τους πολεμιστές της Βοιωτίας, όχι μόνο για να έχουν μερίδιο στη νίκη, αλλά να ενωθούν όλοι μαζί, μετά από αυτή τη μάχη, κάτω από τις διαταγές του.
Με αυτές τις σκέψεις και με αυτό το θυμικό πιστεύω, ο Σκουρτανιώτης αποφασίζει να προσελκύσει τους 200 Τούρκους σε μάχη, αγνοώντας βέβαια την τουρκική επικουρία των 600 πεζών και ιππέων, που ήδη βρίσκεται στη περιοχή.
Όλα αυτά βέβαια σύμφωνα με την θεωρία του κ. Μήτρου. Σύμφωνα με την θεωρία της εκούσιας προσέλκυσης από πλευράς Σκουρτανιώτη, των Τούρκων σε μάχη. Γιατί η ιστορία του Τσεβά παραμένει χωρίς να χάνει το κύρος της. Ο Τσεβάς άκουσε τα γεγονότα από τον πατέρα του και τον οπλαρχηγό Γκέλη που με τη σειρά του τα άκουσε από τον μικρό Τάσο και το καλόγερο. Όμως από τον κ. Μήτρου αμφισβητείται και η ύπαρξη του καλόγερου. Αν μη τι άλλο ο Τσεβάς σε μια τέτοια περίπτωση θα ήταν σεναριογράφος και όχι ιστορικός. Και κάτι τέτοιο δεν καταδεικνύεται από τα υπόλοιπα ιστορικά κείμενα που έχει αφήσει ο Τσεβάς. Δε καταδεικνύεται δηλαδή από πουθενά ότι ο Τσεβάς κοσμούσε με ''σάλτσες'' τα κείμενά του. Λέει ο ίδιος ο Τσεβάς:
Την μάχην του Μαυροματίου, έγραψα συμφώνως προς τας διηγήσεις του πατρός μου και του οπλαρχηγού Γ. Γκέλη, όστις τα προ της μάχης γεγονότα, έμαθε την ίδιαν νύκτα παρά του αγγελιοφόρου Τάσσου Καβά. Τα δε κατά την διάρκειαν της μάχης και μετ' αυτήν παρά του μικρού Τάσου και του καλογήρου, όστις αφέθη ελεύθερος υπό των Τούρκων πεισθέντων ότι ούτος ήτο όλως ανίκανος προς πόλεμον και ότι ήχθη βιαίως εις την εκκλησίαν υπό των επαναστατών, ίνα μη προδώση τας κινήσεις των εις τους Τούρκους.
Έχουμε δηλαδή, σχεδόν ευθεία μαρτυρία. Ο οπλαρχηγός Γκέλης διηγήθηκε στον πατέρα του Τσεβά τα γεγονότα -γιατί θεωρώ δύσκολο να ζούσε ακόμη ο Γκέλης όταν ο Τσεβάς έψαχνε στοιχεία για να γράψει την ιστορία του- και ο πατέρας του τα μετέφερε σε αυτόν. Και είναι σημαντική βέβαια η μαρτυρία του Γκέλη, που τα προ της μάχης γεγονότα τα άκουσε την ίδια νύχτα από τον αγγελιοφόρο Καβά τα δε κατά τη διάρκεια και μετά την μάχη, από τον μικρό Τάσο και τον καλόγηρο. Και έστω, να υποθέσουμε πως καλόγηρος δεν υπάρχει. Γιατί να εφεύρει ο Τσεβάς τον καλόγηρο; Είναι πλεονασμός και δεν εξυπηρετεί πουθενά την ιστορία του, αφού έτσι κι αλλιώς υπάρχει ο μικρός Τάσος που διηγείται τα γεγονότα κατ' ευθείαν στον οπλαρχηγό Γκέλη.
Όλα αυτά βέβαια σύμφωνα με την θεωρία του κ. Μήτρου. Σύμφωνα με την θεωρία της εκούσιας προσέλκυσης από πλευράς Σκουρτανιώτη, των Τούρκων σε μάχη. Γιατί η ιστορία του Τσεβά παραμένει χωρίς να χάνει το κύρος της. Ο Τσεβάς άκουσε τα γεγονότα από τον πατέρα του και τον οπλαρχηγό Γκέλη που με τη σειρά του τα άκουσε από τον μικρό Τάσο και το καλόγερο. Όμως από τον κ. Μήτρου αμφισβητείται και η ύπαρξη του καλόγερου. Αν μη τι άλλο ο Τσεβάς σε μια τέτοια περίπτωση θα ήταν σεναριογράφος και όχι ιστορικός. Και κάτι τέτοιο δεν καταδεικνύεται από τα υπόλοιπα ιστορικά κείμενα που έχει αφήσει ο Τσεβάς. Δε καταδεικνύεται δηλαδή από πουθενά ότι ο Τσεβάς κοσμούσε με ''σάλτσες'' τα κείμενά του. Λέει ο ίδιος ο Τσεβάς:
Την μάχην του Μαυροματίου, έγραψα συμφώνως προς τας διηγήσεις του πατρός μου και του οπλαρχηγού Γ. Γκέλη, όστις τα προ της μάχης γεγονότα, έμαθε την ίδιαν νύκτα παρά του αγγελιοφόρου Τάσσου Καβά. Τα δε κατά την διάρκειαν της μάχης και μετ' αυτήν παρά του μικρού Τάσου και του καλογήρου, όστις αφέθη ελεύθερος υπό των Τούρκων πεισθέντων ότι ούτος ήτο όλως ανίκανος προς πόλεμον και ότι ήχθη βιαίως εις την εκκλησίαν υπό των επαναστατών, ίνα μη προδώση τας κινήσεις των εις τους Τούρκους.
Έχουμε δηλαδή, σχεδόν ευθεία μαρτυρία. Ο οπλαρχηγός Γκέλης διηγήθηκε στον πατέρα του Τσεβά τα γεγονότα -γιατί θεωρώ δύσκολο να ζούσε ακόμη ο Γκέλης όταν ο Τσεβάς έψαχνε στοιχεία για να γράψει την ιστορία του- και ο πατέρας του τα μετέφερε σε αυτόν. Και είναι σημαντική βέβαια η μαρτυρία του Γκέλη, που τα προ της μάχης γεγονότα τα άκουσε την ίδια νύχτα από τον αγγελιοφόρο Καβά τα δε κατά τη διάρκεια και μετά την μάχη, από τον μικρό Τάσο και τον καλόγηρο. Και έστω, να υποθέσουμε πως καλόγηρος δεν υπάρχει. Γιατί να εφεύρει ο Τσεβάς τον καλόγηρο; Είναι πλεονασμός και δεν εξυπηρετεί πουθενά την ιστορία του, αφού έτσι κι αλλιώς υπάρχει ο μικρός Τάσος που διηγείται τα γεγονότα κατ' ευθείαν στον οπλαρχηγό Γκέλη.
Να πούμε για τον αριθμό των στρατιωτών; Γιατί πάλι αυτή η εφεύρεση των 25 Βαγαίων υπό τον Τζουνάρα; Τι εξυπηρετεί πάλι μια τέτοια εφεύρεση; Σε τίποτα! Απλά ίσως είναι η αλήθεια. Και δεν είναι ικανοί λόγοι να πιστοποιήσουν το αντίθετο, το ότι δε βρέθηκε κανείς εκ των απογόνων Βαγαίων αγωνιστών να ζητήσει μετέπειτα κάποια αποζημίωση.
Άλλη μία διαφορά του κ. Μήτρου με τον Τσεβά, είναι το ζήτημα της συναρχηγίας του Σκουρτανιώτη με τον Δρίτσουλα. Γιατί πράγματι ο κ. Μήτρου υπαινίσσεται κάτι τέτοιο. Πώς μιλάμε όμως για συναρχηγία τη στιγμή που ξέρουμε και είναι ιστορικά τεκμηριωμένη η απόφαση της κυβέρνησης να διορίσει χιλίαρχο τον Σκουρτανιώτη, ενώ με τον Δρίτσουλα δε συμβαίνει κάτι τέτοιο; Για ποια συναρχηγία μιλάμε λοιπόν; Ο Σκουρτανιώτης έρχεται δυτικά να ενώσει όλους τους οπλαρχηγούς κάτω από τις διαταγές του, μετά την απόφαση της κυβέρνησης να τον διορίσει αρχηγό. Ο Δρίτσουλας είναι ο πρώτος οπλαρχηγός που ενώνεται μαζί του και αποκλείεται να μην γνωρίζει την απόφαση της κυβέρνησης. Οπότε σε καμιά περίπτωση δε τίθεται θέμα συναρχηγίας.
Με λίγα λόγια η διήγηση του Τσεβά δε χάνει σε καμιά περίπτωση το κύρος της, εκτός κι αν έρθει στη πορεία κάποια σαφή και αδιαμφισβήτητη απόδειξη ότι πράγματι ο Τσεβάς δημιούργησε μυθεύματα. Είναι πράγματι ο μοναδικός θεματοφύλακας της προφορικής παράδοσης και ο μοναδικός που διέσωσε και ερεύνησε με λεπτομέρεια το γεγονοτολογικό υπόβαθρο της μάχης του Μαυροματίου.
Άλλη μία διαφορά του κ. Μήτρου με τον Τσεβά, είναι το ζήτημα της συναρχηγίας του Σκουρτανιώτη με τον Δρίτσουλα. Γιατί πράγματι ο κ. Μήτρου υπαινίσσεται κάτι τέτοιο. Πώς μιλάμε όμως για συναρχηγία τη στιγμή που ξέρουμε και είναι ιστορικά τεκμηριωμένη η απόφαση της κυβέρνησης να διορίσει χιλίαρχο τον Σκουρτανιώτη, ενώ με τον Δρίτσουλα δε συμβαίνει κάτι τέτοιο; Για ποια συναρχηγία μιλάμε λοιπόν; Ο Σκουρτανιώτης έρχεται δυτικά να ενώσει όλους τους οπλαρχηγούς κάτω από τις διαταγές του, μετά την απόφαση της κυβέρνησης να τον διορίσει αρχηγό. Ο Δρίτσουλας είναι ο πρώτος οπλαρχηγός που ενώνεται μαζί του και αποκλείεται να μην γνωρίζει την απόφαση της κυβέρνησης. Οπότε σε καμιά περίπτωση δε τίθεται θέμα συναρχηγίας.
Με λίγα λόγια η διήγηση του Τσεβά δε χάνει σε καμιά περίπτωση το κύρος της, εκτός κι αν έρθει στη πορεία κάποια σαφή και αδιαμφισβήτητη απόδειξη ότι πράγματι ο Τσεβάς δημιούργησε μυθεύματα. Είναι πράγματι ο μοναδικός θεματοφύλακας της προφορικής παράδοσης και ο μοναδικός που διέσωσε και ερεύνησε με λεπτομέρεια το γεγονοτολογικό υπόβαθρο της μάχης του Μαυροματίου.
Από την άλλη με γοήτευσε πραγματικά η θεωρία του κ. Μήτρου περί εκούσιας προσέλκυσης σε μάχη και την κρατώ. Όπως κρατώ και τους υπαινιγμούς του πως οι υπόλοιποι οπλαρχηγοί της Βοιωτίας δεν ήταν άγγελοι, ούτε φυσικά και διάβολοι, αλλά ανθρώποι με αδυναμίες και αρετές. Σε αυτή τη περίπτωση ο Σκουρτανιώτης πιστεύω δεν σύρθηκε σε μία μάχη, χωρίς να πιστεύει ότι θα νικήσει με τις δικές του δυνάμεις. Γνωρίζοντας ότι έχει να πολεμήσει με 200 Τούρκους, πίστεψε πως θα νικήσει και μέχρι εδώ τα κατάφερε. 250 Τούρκοι έπεσαν στην Αγία Σωτήρα Μαυροματίου από τα βόλια του Σκουρτανιώτη και των αντρών του. Ακόμα και στη θεωρία της εκούσιας προσέλκυσης, ο Σκουρτανιώτης είχε κάνει τους λογαριασμούς του και είχαν βγει σωστοί. Νίκησε και εξολόθρευσε τους 200 Τούρκους που υπολόγιζε και αν δεν ερχόταν η μεγάλη των Τούρκων επικουρία, θα μιλούσαμε σήμερα για περιφανή νίκη των Ελλήνων. Οπότε δε μιλάμε σε καμιά περίπτωση για στρατηγικό λάθος, γιατί η πρόθεση του Σκουρτανιώτη, ήταν η μάχη με 200 Τούρκους και όχι με 800 όπως πραγματικά έγινε.
Το σημείο που θα πρέπει να επιμείνουμε από δω και μπρος αν θέλουμε να ερευνήσουμε ακόμη περισσότερο το γεγονός, είναι το γιατί ο Σκουρτανιώτης εφόσον παρακολουθούσε τη περιοχή, είχε άγνοια για την παρουσία των 600 Τούρκων πεζών και ιππέων; Φέρει ευθύνη ο Σκουρτανιώτης γι' αυτή την καταστροφική άγνοια;
Από την άλλη, το ερώτημα του Μακρυγιάννη ‘’ποιος πρόδωσε τον Σκουρτανιώτη στο Μαυρομάτι’’ δεν απαντήθηκε πιστεύω, ούτε από τον κ. Μήτρου. Γιατί, το να μην στέρξει κάποιος για βοήθεια, δεν θεωρείται απαραίτητα προδοσία. Δε θα πρέπει να ξεχνάμε βέβαια και την Γενική εφημερίδα (Φύλλο 11 της 10.11.1825) που λέει μεταξύ άλλων:
Από την άλλη, το ερώτημα του Μακρυγιάννη ‘’ποιος πρόδωσε τον Σκουρτανιώτη στο Μαυρομάτι’’ δεν απαντήθηκε πιστεύω, ούτε από τον κ. Μήτρου. Γιατί, το να μην στέρξει κάποιος για βοήθεια, δεν θεωρείται απαραίτητα προδοσία. Δε θα πρέπει να ξεχνάμε βέβαια και την Γενική εφημερίδα (Φύλλο 11 της 10.11.1825) που λέει μεταξύ άλλων:
''...Επρόφτασε μετά ταύτα ικανή βοήθεια, πλην μάτην, επειδή έγινε πάρα καιρόν''
Όμως τι βοήθεια ήταν αυτή; Και γιατί στη προφορική παράδοση του Μαυροματίου, υπήρξαν γυναίκες όπου μέχρι τα βαθιά γεράματά τους, έλεγαν ότι αυτές έθαψαν τους νεκρούς, χωρίς τη παρουσία ουδενός Έλληνα πολεμιστή;
Οπότε το ερώτημα του Μακρυγιάννη παραμένει ακόμη αναπάντητο.
Μήπως τελικά όμως, έχει κάποια σχέση με την ξαφνική παρουσία των 600 Τούρκων στη περιοχή και στο πεδίο της μάχης; Η μήπως -άποψη που υποστηρίζει ο μελετητής Θανάσης Κυριάκου- η ίδια η διαταγή της κυβέρνησης να τον στείλει δυτικά εκείνη ακριβώς τη στιγμή, ήταν μια διαταγή-πρόφαση, ένα προμελετημένο σχέδιο εξόντωσής του, επειδή είχε συνδεθεί(;) με τη κλίκα του Ανδρούτσου;
Οπότε το ερώτημα του Μακρυγιάννη παραμένει ακόμη αναπάντητο.
Μήπως τελικά όμως, έχει κάποια σχέση με την ξαφνική παρουσία των 600 Τούρκων στη περιοχή και στο πεδίο της μάχης; Η μήπως -άποψη που υποστηρίζει ο μελετητής Θανάσης Κυριάκου- η ίδια η διαταγή της κυβέρνησης να τον στείλει δυτικά εκείνη ακριβώς τη στιγμή, ήταν μια διαταγή-πρόφαση, ένα προμελετημένο σχέδιο εξόντωσής του, επειδή είχε συνδεθεί(;) με τη κλίκα του Ανδρούτσου;
Και είναι τυχαίο, το ότι ο μοναδικός που ενώθηκε μαζί του, σε αυτή την στρατιωτική διείσδυσή του προς τα δυτικά, ήταν ο άλλος χαρακτηρισμένος ως ''Ανδρουτσικός'' ο Δρίτσουλας;
(Ο Δρίτσουλας μέχρι τη τελευταία στιγμή φίλος του Ανδρούτσου, είχε εκραγεί, βλέποντας να τον περνούν αλυσοδεμένο από το χωριό του τα Χώστια και μόνο μετά από τα καθησυχαστικά λόγια του ίδιου του Ανδρούτσου, πως δεν έχει τίποτα να φοβηθεί και πως σε λίγο θα είναι και πάλι ελεύθερος, ησύχασε και δεν ενεπλάκη με το απόσπασμα του Γκούρα που τον οδηγούσε στις φυλακές της Αθήνας)
Γι' αυτό πιστεύω ότι πρέπει να γίνει μια ενδελεχής μελέτη που θα αποδειχθεί πιστεύω πολύ σημαντική, πάνω στις σχέσεις του Σκουρτανιώτη με τον Ανδρούτσο και στις σχέσεις του με την κυβέρνηση.
(Ο Δρίτσουλας μέχρι τη τελευταία στιγμή φίλος του Ανδρούτσου, είχε εκραγεί, βλέποντας να τον περνούν αλυσοδεμένο από το χωριό του τα Χώστια και μόνο μετά από τα καθησυχαστικά λόγια του ίδιου του Ανδρούτσου, πως δεν έχει τίποτα να φοβηθεί και πως σε λίγο θα είναι και πάλι ελεύθερος, ησύχασε και δεν ενεπλάκη με το απόσπασμα του Γκούρα που τον οδηγούσε στις φυλακές της Αθήνας)
Γι' αυτό πιστεύω ότι πρέπει να γίνει μια ενδελεχής μελέτη που θα αποδειχθεί πιστεύω πολύ σημαντική, πάνω στις σχέσεις του Σκουρτανιώτη με τον Ανδρούτσο και στις σχέσεις του με την κυβέρνηση.
