Κατά Τσεβά
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ θΗΒΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΒΟΙΩΤΙΑΣ
Ο Αθανάσιος Σκουρτανιώτης επολέμησε και εκτός Βοιωτίας, συμπράξας μετά του Βάσσου, Κριεζώτου, Νικηταρά, Οδυσσέως Ανδρούτσου και άλλων, εις μάχας, καθ' ας διέπρεψεν επ' ανδρεία, συνέσει και στρατηγική ικανότι. Ήτο ρωμαλέος το σώμα, ευκίνητος και ωκύπους ως ολίγοι, γενναίος και συνετός, δίκαιος και ενάρετος. Ωμοίαζε κατά πολύ με τον Οδυσσέα Ανδρούτσον. Υψηλός, ευσταλής, δασύτριχος, με μαύρους οφθαλμούς, καστανάς τρίχας και γελώσαν φυσιογνωμίαν. Ένεκα δε των προτερημάτων τούτων, είχε κερδίσει ου μόνον των Δερβενοχωρίων την εμπιστοσύνην, των Ταναγραίων και Αυλιδέων αλλά και ολοκλήρου της επαρχίας Θηβών, ης είχεν ανεγνωρισθή γενικός αρχηγός. Λέγεται ότι η κυβέρνησις, ολίγας ημέρας προ του θανάτου του, είχε διορίσει αυτόν, γενικόν αρχηγόν Βοιωτίας και κατ' άλλους γενικόν αρχηγόν της ανατολικής Ελλάδος εις αντικατάστασιν του Γκούρα, όστις λόγω της δολοφονίας του Οδυσσέως, είχε καταστή πανδήμως μισητός και ότι συνεπεία του διορισμού τούτου, εγκατέλιπε τα Δερβενοχώρια και τον διορισμόν τούτον υπηνίσσετο όταν έλεγε εις τον Παπαδιπλόν οτι θα υπάγη, διότι έχει διαταγάς της κυβερνήσεως και ότι ανήκει εις την Ελλάδα και όχι μόνον εις τα Δερβενοχώρια.
Ο Αθανάσιος Σκουρτανιώτης είχε την ιδιοτροπίαν να βαπτίζει τους φίλους του αξιωματικούς και στρατιώτας με παρώνυμα, τα οποία εις πλείστους παρέμειναν ως επίθετα, άτινα οι απόγονοί των υπερηφάνως φέρουσιν έτι και νυν. Ο Κουκούλεζας, ο Κώτσο Βόγκλης, ο Γεώργιος Γκέλης, ο Κουμπίτσας, ο Αλλέγρας, ο Κιοκές και άλλοι απώλεσαν τα πραγματικά των επίθετα, τα οποία ήσαν άλλα. Π.χ. ο Δήμος Κουκούλεζας, ον επωνόμασεν ούτω, διότι ηρέσκετο να τρώγη ζεστήν κουκούλαν, ωνομάζετο Γεωργίου. Ο Κώτσο Βόγκλης, ον επωνόμασεν ούτω διότι ήτο μικρόσωμος και κυρίως προς διαστολήν από του αδελφού του Κώτσου Σκουρτανιώτου και του γυναικαδέλφου του Κώτσου Βιέννα ωνομάζετο Σαρρής, επίθετον όπερ έφερον και οι πέντε άλλοι τούτου αδελφοί.
Ο Αθανάσιος Σκουρτανιώτης, ήτο πρεσβύτερος των επτά αδελφών του. Είχε σύζυγον την Ειρήνη Ιωάννου Βιέννα εκ Δερβενοσαλεσίου, εξ ης απέκτησεν έναν μόνον υιόν τον Ιωάννη, ον θανών αφήκε εν ηλικία δύο ετών. Τούτου απόγονοι είναι πάντες οι εν Μουσταφάδες (σημερινή Καλλιθέα) της Τανάγρας Σκουρτανιώται. Το επίθετο του Σκουρτανιώτου ήτο Γάτσης, Αθανάσιος Γάτσης. Όταν δε κατέστη πασίγνωστος εκ των κατορθωμάτων του ως καπετάν Θανάσης, ο θρύλλος τω προσέθεσε το όνομα της ηρωϊκής πατρίδος του των Σκούρτων και ονομάσθη Αθανάσιος Σκουρτανιώτης. Το ένδοξον δε τούτο όνομα έλαβον έπειτα και οι εξ άλλοι αυτού αδελφοί, οίτινες πάντες υπήρξαν ονομαστοί πολεμισταί. Εκ των αδελφών του ο μεν Γάτσης αποπειραθείς προ της επαναστάσεως ν' απαγάγη νεάνιδα τινα και αποτυχών έφυγεν εις Σμύρνην, μη ανεχόμενος τα σκώμματα του κόσμου, διά το πάθημά του. Επανήλθεν όμως εις Ελλάδα άμα τη εκρήξει της επαναστάσεως και μετασχών γενναίως του αγώνος επέστρεψεν μετά το πέρας αυτού εις Σμύρνην, ένθα υπάρχουσιν ήδη απόγονοι φέροντες υπερηφάνως το όνομα του Σκουρτανιώτου. Ο Λουκάς τραυματισθείς εν τινι μάχη και μη δυνάμενος να θεραπευθή επείσθη να μεταβή εις Χαλκίδα και υποβληθή εις την θεραπείαν του φημιζόμενου Τούρκου ιατρού Κούρταλη, ένθα απέθανεν, ως λέγεται, δηλητηριασθείς υπ' αυτού. Ο Δημήτριος αποβαλών εν τινι μάχη τον ένα των οφθαλμόν του απέθανεν άτεκνος εν Λιάτανη μακρόν χρόνον ύστερον του τέρματος της επαναστάσεως. Ο Μιχάλης μετά την επανάστασιν εγκατεστάθη εις Αιδηψόν και τούτου απόγονοι είναι οι εν Αιδηψώ Σκουρτανιώται. Ο Κωνσταντίνος υπασπιστής ων του Αθανασίου εκάη μετ' αυτού εν Μαυροματίω. Ο δε Γεώργιος όστις ήτο ο νεώτερος πάντων διεδέχθη εν τη οπλαρχηγία τον Αθανάσιον και υπήρξεν εφάμιλλος αυτού διάδοχος. Την δράσιν αυτού θέλομεν ίδει εν τοις επομένοις ενταύθα, σημειούμεν μόνον ότι αποθανών εν Ωρωπώ άτεκνος υιοθέτησε τον ανεψιόν του Παναγιώτην, υιόν του αδελφού του Λουκά, ούτινος απόγονοι είναι οι εν Ωρωπία Σκουρτανιώται.
(Στον αναρτημένο πίνακα του συγκεκριμένου άρθρου που είναι δημιουργία του Piter Von Hess, εικονίζεται ο Αθανάσιος Διάκος με τους Δερβενοχωρίτες. Για πολλά χρόνια οι απόγονοι Σκουρτανιωταίοι πίστευαν (και πολλοί πιστεύουν ακόμα) ότι εκείνος που δίνει το φιλί στον μικρό του γιο είναι ο Αθανάσιος Σκουρτανιώτης. Είναι λάθος φυσικά -εκτός κι αν ο δημιουργός του πίνακα έχει εισάγει από τότε ένα είδος χρονικού σουρεαλισμού- δεδομένου οτι ο Διάκος πέθανε το 1821 και σύμφωνα με τα στοιχεία, ο μικρός Ιωάννης γεννήθηκε το 1823, γεγονότα που σημαίνουν ότι ο μικρός Ιωάννης και ο Διάκος δε συναντήθηκαν ποτέ. Όταν γεννήθηκε ο Ιωάννης, ο Διάκος ήταν ήδη δύο χρόνια νεκρός. Οι πολεμιστές είναι σίγουρα Δερβενοχωρίτες και δεν αποκλείεται ο Αθανάσιος Σκουρτανιώτης να εικονίζεται ενώ φιλά το μωρό, μόνο που δεν είναι ο γιος του. Όποιος έχει στοιχεία για τον συγκεκριμένο πίνακα, που αντίγραφά του αυτή τη στιγμή υπάρχουν στα περισσότερα σπίτια των Σκουρτανιωταίων, παρακαλείτε να τα στείλει.
Όπως και νάχει πάντως, το φιλί αυτό είναι συμβολικό και γι' αυτό το χρησιμοποιούμε και στην αρχική λεζάντα του ιστολογίου. Είναι το φιλί του γενναίου λίγο πριν φύγει για την τελευταία μάχη, το φιλί εκείνου που θυσιάζεται για την Ελλάδα που έρχεται. Αυτός ο ιερός ασπασμός, που εκφράζει την μεγάλη θυσία, την ανυπέρβλητη αγάπη του αποφασισμένου γι' αυτούς που θα μείνουν, ας είναι το σύμβολο τούτου του ιστολογίου, ας είναι η παρακαταθήκη που μας άφησαν ήρωες σα τον Αθανάσιο Σκουρτανιώτη)
